19.02.2021 w Polsce obchodzimy po raz drugi

DZIEŃ NAUKI POLSKIEJ

"Dzień Nauki Polskiej – polskie święto państwowe obchodzone 19 lutego, poświęcone upamiętnieniu dokonań polskich naukowców i ich dążeń do poznania prawdy. Jego data jest związana z przypadającą w tym dniu rocznicą urodzin Mikołaja Kopernika, wybitnego polskiego astronoma z Torunia. Święto to nie jest dniem wolnym od pracy. (…) Wśród najwybitniejszych rodzimych naukowców, oprócz Mikołaja Kopernika, wskazano również Jana Heweliusza, Ignacego Łukasiewicza, Karola Olszewskiego, Zygmunta Wróblewskiego, Marię Skłodowską-Curie, Henryka Arctowskiego, Ludwika Hirszfelda, Jana Czochralskiego i Stefana Banacha." 

Mikołaj Kopernik –to jeden z najsłynniejszych astronomów w historii i prawdziwy rewolucjonista epoki baroku. Jego odważne teorie wywróciły do góry nogami astronomię, a dzieła były zakazane przez Kościół. O słynnym uczonym z Torunia do dziś mówi się, że „wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię”, ale miał na koncie również inne osiągnięcia. Oczywiście, do tych najważniejszych należy propagowanie teorii heliocentrycznej, która była znana już w czasach starożytnych, ale dopiero dzieło Kopernika, „O obrotach sfer niebieskich”, było prawdziwą sensacją w świecie nauki. Sześć ksiąg, składających się na kontrowersyjną pracę, ukazało się w 1543 roku w Norymberdze. To tutaj znalazł się wykład o budowie świata, według którego Słońce znajduje się w centrum Układu Słonecznego, a planety krążą wokół niego.

Jan Heweliusz- gdański astronom pochodził z rodziny bogatych piwowarów. W wieku siedmiu lat rozpoczął naukę w gdańskim Gimnazjum Akademickim. Tam właśnie, jego nauczyciel matematyki Peter Krüger po raz pierwszy zainteresował go astronomią. Największym i najważniejszym jego dziełem (które zadedykował swojemu miastu), był pierwszy w kartografii naukowej topograficzny atlas Księżyca: Selenographia z 1647 roku. Wyniki jego obserwacji powierzchni Księżyca, aktualne były przez następne 200 lat. Nazwy, które nadał kilku kraterom i łańcuchom górskim na Księżycu używane są do dzisiaj.
Był członkiem Towarzystwa Królewskiego w Londynie od 1664 roku.
Zbudował największy wówczas na świecie teleskop o 50-krotnym powiększeniu. Zastosował wahadło do odmierzania czasu w roku 1652. Był pomysłodawcą i wykonawcą pierwszego na świecie peryskopu.

Ignacy Łukasiewicz – polski farmaceuta, wynalazca lampy naftowej i pionier przemysłu naftowego w Europie.

Karol Olszewski - Był współautorem metody skroplenia powietrza. W roku 1883, stosując kaskadową metodę skraplania, po raz pierwszy na świecie skroplili tlenek węgla(IV), tlen i azot, określając jednocześnie ich kolor i temperaturę oraz ciężar właściwy ciekłych gazów.  W jego laboratorium uzyskano "biegun zimna" - najniższą temperaturę - minus 225° Celsjusza.

Zygmunt Wróblewski- Wspólnie z Karolem Olszewskim dokonał w roku 1883 pierwszego na świecie skroplenia tlenu (5 kwietnia) i azotu (13 kwietnia), co było dużym wydarzeniem w ówczesnym świecie naukowym. Później obaj uczeni zestalili także dwutlenek węgla i alkohol. Zmarł przedwcześnie, w wyniku rozległych oparzeń, na skutek tragicznego wypadku w jego laboratorium w gmachu Collegium Physicum, gdzie pracując nad swoją publikacją przy biurku rozlał sobie na ubranie zawartość zapalonej lampy naftowej 

Maria Skłodowska-Curie - W 1903 roku, ona, jej mąż i Antoine Henri Becquerel otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. Była pierwsza kobietą, która uzyskała Nagrodę Nobla, ponownie w 1911 roku, tym razem w dziedzinie chemii. Skłodowska jest prekursorką nowej gałęzi chemii – radiochemii. Do jej dokonań należą: rozwinięcie teorii promieniotwórczości, technik rozdzielania izotopów promieniotwórczych oraz odkrycie dwóch nowych pierwiastków – radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono także badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości.

Henryk Arctowski - geolog, geograf, meteorolog i podróżnik, niestrudzony badacz najbardziej niedostępnych rejonów ziemi. Do dzisiaj jest najbardziej znanym polskim badaczem stron polarnych. Jak mało który podróżnik i naukowiec w świecie przyczynił się do poznania Antarktydy. W ciągu długiego, blisko 87-letniego życia opublikował ponad 400 prac, w których opisał swoje wyprawy i rezultaty badań naukowych. W roku 1895, rozpoczął przygotowania do podróży antarktycznej, w trakcie której prowadził badania z zakresu oceanografii, meteorologii, glacjologii oraz geologii. Zebrane materiały posłużyły mu między innymi do stworzenia map batymetrycznych (głębokości) mórz antarktycznych, a także opracowania teorii falowego przesuwania się cyklonów. Arctowski przedstawił także tezę o powiązaniu geologicznym południowoamerykańskich Andów ze wzniesieniami na Ziemi Grahama.

Ludwik Hirszfeld polski lekarz, bakteriolog i immunolog, twórca polskiej szkoły immunologicznej oraz nowej dziedziny nauki – seroantropologii. Najważniejsze osiągnięcia naukowe Hirszfelda to prace nad grupami krwi. Największą sławę przyniosło mu stworzenie nauki o dziedziczeniu grup krwi. Oznaczył grupy krwi jako A,B,0 i AB, co zostało ogólnie przyjęte na całym świecie. Jego badania na temat dziedziczności grupy krwi umożliwiły dochodzenie ojcostwa.

Jana Czochralski - W 1916 roku dokonał odkrycia, które po latach okazało się jego największym osiągnięciem: opracował metodę pomiaru szybkości krystalizacji metali. Według anegdoty, przez roztargnienie zamiast w kałamarzu zanurzył stalówkę pióra w tyglu z roztopioną cyną – i wyciągając pióro, uzyskał pręcik metalu.

Stefan Banach - Był wykładowcą, autorem wielu podręczników, także podręczników matematycznych dla szkół średnich. Był autorem ponad 60 prac naukowych i twórcą wielu twierdzeń o fundamentalnym znaczeniu dla wielu działów matematyki. Styl pracy Banacha, jego niezwykła intuicja naukowa, bezpośredniość i otwartość pozwoliły mu (wraz ze Steinhausem) na stworzenie Lwowskiej Szkoły Matematycznej.